آخرین وضعیت سهام عدالت/آزادسازی سهام عدالت چه زمانی مطرح شد؟

 مهدی قلی پور؛ کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش آزادسازی سهام عدالت چه زمانی مطرح شد؟، بیان کرد: پرونده سهام عدالت از سال ۸۵ باز شد و به عنوان طرحی برای خصوصی سازی و افزایش ثروت خانوارهای ایرانی، به ۴۹ میلیون نفر سهام ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیر بورسی تعلق گرفت که در مجموع با تخفیفاتی که دولت در نظر گرفت، نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان ارزش سهام واگذار شد و برگه سهام عدالت به مردم به ارزش اسمی متوسط ۵۰۰ هزار تومان تخصیص یافت، البته کمتر از ۵۰۰ هزار نفر با پرداخت مبلغی، مشمول برگه‌های سهام عدالت ۱ میلیون تومانی هم شدند.

وی افزود: در حال حاضر فقط بخشی از پرتفوی بورسی سهام عدالت مردم آزاد شده و سهام پرتفوی غیر بورسی هم قرار است در قالب یک شرکت سرمایه گذاری مجزا به مردم ارائه شود. تاکنون طی دو مرحله و در مجموع ۶۰ درصد از این سهام آزاد شده است.

کارشناس بازار سرمایه در رابطه با تفاوت آزادسازی در روش مستقیم و غیر مستقیم اظهار کرد: در اردیبهشت امسال پس از اعلام آزادسازی سهام عدالت و دادن حق انتخاب به مردم برای مدیریت مستقیم یا مدیریت از طریق شرکت‌های سرمایه گذاری استانی(روش غیر مستقیم)، نزدیک به ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰ میلیون نفر روش غیر مستقیم را انتخاب نکرده اند یا اینکه اقدامی نکردند و جزو روش غیر مستقیم لحاظ شدند.

قلی پور بیان کرد: همزمان با آزادسازی سهام عدالت و پس از تعیین روش توسط مردم تا پایان خرداد ماه سال گذشته، از مرداد ماه با تخصیص کدهای معاملاتی فروش سهام عدالت در بورس شروع شد و سهام شرکت‌های استانی سهام عدالت هم کم کم در بورس پذیرش شدند و تاکنون از ۳۱ شرکت سرمایه گذاری استانی سهام عدالت، ۲۸ استان لیست شده اند، با این حال برخی از کسانی که روش مستقیم را انتخاب کردند، توانستند سهام شان را زودتر و با نرخ بهتر بفروشند و شرکت های سرمایه گذاری استانی‌ دیرتر پذیرش شدند.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص ایرادات آزادسازی به روش مستقیم اظهار کرد: در کل روش مستقیم به چند دلیل اشتباه فاجعه باری بود، از جمله بلوک‌های مدیریتی ارزشمند سهام پرتفوی عدالت را خرد کرد، بلوک‌هایی که امکان آن وجود داشت که حداقل دو برابر نرخ تابلو به فروش برسد.همچنین مردم نا آشنا با بازار سرمایه را درگیر بازار کرد و برخی علاوه بر سهام عدالت با داشتن کد معاملاتی، بقیه دارایی شان را نیز درگیر خرید سهام کردند.

قلی پور بیان کرد: ایراد دیگر این است که در زمان آزادسازی سهام عدالت ارزش سهام آزاد شده به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود و فروش بخشی از آن توسط سهامداران مستقیم، ماشه سقوط بازار را چکاند هر چند بعدها با دلایل بنیادی این سقوط ادامه یافت. نقدینگی حاصل از فروش سهام عدالت که عمدتا توسط حقوقی‌ها خریداری شد تورم کالاهای مصرفی را افزایش داد، البته فروش سهام عدالت خالص نقدینگی را تغییر نمی‌دهد اما تقاضای کالاهای مصرفی را افزایش داد.

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با پیشنهاد خود برای ۲ برابرشدن حداقلی سهام عدالت گفت: پیشنهادی که به شخصه آن موقع مطرح کردم، آزادسازی سهام عدالت در قالب صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله بود، به این ترتیب که به دارندگان سهام عدالت واحدهای یک یا چند صندوق مثل دارا یکم و پالایش یکم و سهام بانکی و پالایشی ارائه شود که با وجود یک ضامن دولتی برای نقدشوندگی، می‌توانست نقدشوندگی بالایی داشته باشد.

قلی پور بیان کرد: در حقیقت این طرح هم سهام عدالت و هم فروش صندوق‌های دولتی را یک‌کاسه می کرد، در این صورت هم فشار فروش بر بازار از بین می‌رفت، هم مساله سرمایه گذاری‌های استانی حل می‌شد، هنوز هم دیر نیست و سهام‌ شرکت های سرمایه گذاری‌ استانی را می‌توان در قالب یک یا چند صندوق یک کاسه کرد, در این صورت ارزش سهام عدالت به خاطر ارزش بلوک‌های مدیریتی حداقل دوبرابر خواهد شد.

کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: البته بخشی از ارزش سهام عدالت بعد از انتخاب روش مستقیم و توزیع سهام بین مردم از بین رفته است، دقت کنیم که ارزش سیت‌های مدیریتی دو تا سه برابر ارزش سهام خرد است.

قلی پوردر پایان بیان کرد: اگر چه ریزش بازار بیشتر به خاطر تعدیل انتظارات بعد از انتخاب بایدن بود اما افت ۱۵ درصدی بازار قبل از انتخابات ایالات متحده به شدت متاثر از فروش سهام عدالت بود و دقیقا از زمان شروع فروش مردم در انتهای مرداد ماه، بازار شروع به افت کرد و تا آبان ۱۱ هزار میلیارد تومان فروخته بودند و این موضوع  با توجه به فشار اقتصادی وارد بر مردم، طبیعی بود.